Doç. Dr. Handan Tokmak

Site 1. rengi

Site 2. rengi

Topbar rengi

Menü ikon

Menü hover

Menü arama

Footer rengi

Tasarım

Nükleer Tıp ve Moleküler Görüntüleme Uygulamaları İle İlgili Genel Bilgiler

10.10.2018
5
Nükleer Tıp ve Moleküler Görüntüleme Uygulamaları İle İlgili Genel Bilgiler
  • Çok duyarlı ve amaca özgül yöntemlerdir.
  • Alerjisi ve yan etkisi yoktur.
  • Fizyolojik, metabolik düzeyde fonksiyonel bilgi sağlarlar.
  • Bilgilerin aynı zamanda sayısal olması nedeniyle tekrarlandıklarında birbiri ile kıyaslanabilme özelliğine sahiptirler.
  • Non-invazif olmalarından dolayı hastaya rahatsızlık ve zarar vermezler.
  • Nükleer Tıp uygulamalarında hasta çok düşük düzeyde radyasyon almaktadır.

 

Tanısal Nükleer Tıp Hizmetleri:

 

  1. PET/BT görüntüleme
  2. Akciğer perfüzyon ve ventilasyon sintigrafisi,
  3. Kantitatif akciğer perfüzyon sintigrafisi,
  4. Sağdan sola şant araştırılması,
  5. Radyonüklid venografi
  6. Miyokard perfüzyon sintigrafisi,
  7. Gated miyokard perfüzyon SPECT analizi,
  8. Radyonüklid Ventrikülografi (MUGA)
  9. Radyonüklid anjiokardiografi ve şant analizi
  10. Beyin perfüzyon sintigrafisi,
  11. Radyonüklid sisternografi,
  12. Ventriküler sıvı kaçağı ve şant araştırılması
  13. Tiroid sintigrafisi,
  14. Tiroid uptake testi,
  15. Perklorat washout testi,
  16. Tüm vücut iyot sintigrafisi
  17. Paratiroid sintigrafisi,
  18. Paratiroid SPECT
  19. İyot-131 MIBG sintigrafisi
  20. İyot-123 MIBG sintigrafisi
  21. Tükürük bezleri sintigrafisi,
  22. Özefagus sintigrafisi,
  23. Gastro-özefageal reflü sintigrafisi,
  24. Mide boşalma sintigrafisi,
  25. Safra yolları sintigrafisi,
  26. Karaciğer-dalak sintigrafisi,
  27. İşaretli dalak sintigrafisi,
  28. GİS kanama sintigrafisi,
  29. Meckel sintigrafisi,
  30. Karaciğer kan havuzu çalışması ( hemanjiom araştırılması)
  31. Tüm vücut kemik sintigrafisi,
  32. Üç fazlı kemik sintigrafisi,
  33. Kemik SPECT
  34. İşaretli lökosit sintigrafisi,
  35. Kemik iliği sintigrafisi,
  36. Dinamik böbrek sintigrafisi (diüretikli ve diüretiksiz),
  37. Statik böbrek sintigrafisi,
  38. Kaptoprilli böbrek sintigrafisi,
  39. Direkt ve indirekt voiding radyonüklid sistografi,
  40. Testis sintigrafisi
  41. İndium-111 Oktreotid sintigrafisi,
  42. Penta DMSA sintigrafisi
  43. Tüm vücut MİBİ sintigrafisi,
  44. Tüm vücut Tetrofosmin sintigrafisi
  45. Gözyaşı yolları sintigrafisi,
  46. Periton sintigrafisi
  47. Lenfosintigrafi,
  48. Sentinel lenf bezi sintigrafisi
  49. İntraoperatif gama prob uygulamaları,
  50. Karbon-14 Üre Nefes testi
  51. Tedavi ile İlişkili Nükleer Tıp Hizmetleri
  52. Radyonüklid tedavi
  53. Radyonüklid tedavi takibi
  54. Radyoaktif iyot ile Hipertiroidi tedavisi
  55. Radyoaktif iyot ile Tiroid kanseri tedavisi
  56. Hemofilik sinovit ve romatoid artritte radyonüklid sinovektomi
  57. Metastatik kemik ağrılarının radyonüklid tedavisi
  58. Lenfomalarda radyoimmünoterapi
  59. Karaciğer metastazlarının intraarteryel radyomikroküre tedavisi

 

  • Tetkik öncesi ön hazırlık gerekir mi? 

Nükleer Tıp Bölümü’nde bazı tetkikler için ön hazırlık gerekmektedir. Bu  tetkikler için randevu günü gelirken nasıl bir hazırlık yapmanız gerektiği ile ilgili bilgilendirme size hem sözlü olarak hem de yazılı bir form ile verilecektir.

  • Tanı için radyoaktif maddeler nasıl uygulanır? 

Nükleer Tıp Bölümü’nde tetkikler hastaya ya damar yolu ya da ağızdan düşük dozda radyoaktif madde verilerek yapılmaktadır.

  • Görüntüleme öncesi tahmini bekleme süresi ne kadardır?

Enjeksiyon yapıldıktan sonra verilen maddenin vücutta yeterli yayılabilmesi için belli bir süre beklenmesi gerekmektedir. Bekleme süresi yapılacak tetkike bağlı olarak değişmektedir.

 

 

 

  • Nükleer tıpta görüntüleme nasıl yapılır? 

Görüntüleme gama kamera veya PET-CT adı verilen cihazlarla yapılmaktadır. Cihazların dört yanı açık olup çekim süresi tetkike göre değişmektedir.

  • Nükleer tıp tetkikleri hangi sıklıklarla uygulanabilir?

İstenilen neticeye ulaşılamadığı durumlarda aynı tetkikin tekrarı gerektiğinde veya birkaç nükleer tıp tetkikinin art arda yapılması gereken durumlarda 2-3 günlük aralarla sintigrafi uygulanabilir.

  • Kullanılan radyoaktif maddelerin zararı var mıdır? 

Nükleer tıp uygulamalarında hastalar çok düşük düzeyde radyasyona maruz kalmaktadır. Uygulanan radyofarmasötikler düşük radyasyonlu, kısa ömürlü ve vücutta birikim yapmayan radyoaktif maddeler olup kendiliğinden fiziksel olarak yarılanarak azaldığı gibi, idrarla, terle ve bağırsaklar aracılığıyla da vücuttan atılmaktadır.  Bu maddeler her yaştaki hastada ve çocuklarda, yaşa ve kiloya göre değişen dozlarda güvenle kullanılabilmektedir.

  • Tetkik sonrası insanlardan uzak kalmak gerekir mi? 

Tetkiklerde kullanılan radyoaktif madde miktarları çok düşük düzeylerde olduğu için genel olarak insanlardan uzak kalmanıza gerek yoktur ancak enjeksiyondan sonra 24 saat süresince tedbir amacıyla çocuklardan ve hamilelerden uzak kalmanız önerilmektedir.

Nükleer Tıp ve Moleküler Görüntüleme Departmanında Tedavi İşlemleri;

Radyoaktif İyot Tedavisi

Tiroid hastalıklarının radyoaktif iyot I131 ile tedavisi yaklaşık 50 yıldan uzun bir süredir yapılmaktadır. En eski hedefe yönelik tedavi yöntemi olan I131 tedavisi tüm dünyada binlerce insana uygulanmıştır. Uzun süre takip edilen bu tedavi yönteminin radyasyona bağlı olumsuz etkileri ile ilgili tedavi dozları içinde anlamlı bulgu saptanmamıştır.

Tiroidektomi operasyonundan sonra hastalara geri kalan tiroid dokusunu ortadan kaldırmak ve/veya metastazların yok edilmesi amacıyla radyoaktif İyot I131 tedavisi (halk arasında sıkça kullanılan tanımı ile “Atom Tedavisi”) uygulanır.

 

Radyaktif iyot 131’in yaydığı beta ışınları tedavi amacıyla kullanılırken, daha uzun mesafeli gama ışınları, görüntü elde etmeye olanak sağlıyor.   Atom tedavisi kapsül veya sıvı şeklinde uygulanıp ağız yoluyla alınıyor. Sıvı şekli su tadında ve hastayı rahatsız etmiyor.

 

 

Tedavi kimlere uygulanır?

Atom tedavisi tiroit bezinin çok hızlı çalıştığı hipertiroidi durumunda (zehirli guatr) ve tiroit bezi kanserlerinin tedavisinde kullanılıyor. Hipertiroidi tedavisinde düşük dozlarda, tiroit kanserinde ise daha yüksek dozlarda uygulanıyor. Bu tedavinin hamile ve emziren hastalara uygulanması doğru değil.  Bunun dışında her yaşta ve cinsteki hastalara uygulanabilir, gerekirse tekrarlanabilir. İyi hesaplanmış bir dozla genellikle bir uygulama yeterli olur. Ancak bazı hastalarda hastalık daha dirençli veya yaygın olabilir ve birden çok uygulama gerekebilir.

Atom tedavisinin yan etkileri var mı?

Atom tedavisinin bazı minör yan etkileri olabilir. Geçici bir süre olmak koşuluyla, nadiren de olsa boyunda ağrı veya hassasiyet gözlenebilir. Tükürük bezlerinde şişlik görülebilir. Mide rahatsızlığı olan kişilerde tedaviden sonraki erken dönemde mide  bulantısı görülebilir. Ancak bu etkilerin önüne geçmek veya minimumda tutmak bazı basit öneriler ile mümkündür.

Atom tedavisinden sonra hastalar hamile kalabilir, doğum yapabilir ve emzirebilir. Ancak tedavi sonrası hastalara altı ay hamile kalmalarını önermiyoruz.

Atom tedavisinden sonraki süreç nedir?

Hastanın aldığı doz yatmasını gerektirecek düzeyde ise, izolasyon amacıyla özel olarak hazırlanmış odalarda bir süre kalıyorlar. Bu odalar genellikle aydınlık ve konforludur. Bu odaların duvarlarında ve kapılarında özel malzemeler vardır ancak dışarıdan fark edilmez. Hastanın üzerinde bulunan radyoiyottan yayılan ışınların miktarı azaldıktan ve halk arasına karışılabilecek yasal doz sınırının altına indikten  sonra hastalar taburcu edilebilir. Her hasta için farklı olmakla birlikte genellikle iki-üç gün içerisinde hastalar evlerine gönderilebilir.

Taburcu olduktan sonra hastaların nelere dikkat etmesi gerekir?

Atom tedavisinden sonra uyulması gereken üç önemli konu var. Mesafe, süre ve temizlik.

Hastanın aldığı doza göre değişmekle beraber yaklaşık 1-2 hafta kadar dikkat edilmesi gereken kurallar vardır. Kalabalık ortamlarda uzun süreli bulunmamak, ev halkı ile uzun süreli ve yakın mesafede bulunmamak gibi.

Hijyen diğer önemli bir faktör. Verilen radyoiyot idrarla atıldığından tuvalet temizliğine, çamaşır, çatal kaşık gibi eşyaların temizliğine özen gösterilmeli.

Radyoiyot tedavisi öncesinde iyottan fakir diyet önerisi

İyot içeren madde ve yiyecekleri tedavi öncesi  doktorunuzun önerdiği sürelerde kısıtlamanız önerilmektedir. Buradaki amaç tedavi öncesi  iyot açlığını artırmaktır.  Tedaviden sonra normal beslenmenize dönebilirsiniz.

Kısıtlanması önerilenler:

  • İyotlu tuz (iyotsuz tuz  kullanılabilir)
  • İyot içeren öksürük şurupları ve vitamin preparatları
  • İyot içeren vitamin ve mineral ilaçları
  • İyotlu pansuman ve gargaralar
  • Saç boyası yaptırılması
  • Tentürdiyot
  • Deniz ürünleri (Balık, karides, vb.)
  • Süt ve süt ürünleri (süt, yoğurt, ayran, vb.)
  • Soya sosları
  • Hazır konserveler,  hazır  şarküteri ürünleri (salam, sucuk vb.)

Turşu, cips  vb tuzlu gıdalar

 

 

 

MIBG tedavisi

I131 MIBG malign nöroektodermal tümörlerin (feokromasitoma, paraganglioma, karsinoid tümörler, medüller tiroid kanseri, nöroblastoma gibi) tedavisinde kullanılan radyoaktif bir maddedir. I131 tedavisi damar yolundan infüzyon şeklinde uygulanır.

Radyoimmunoterapi (Yitriyum-90 (Y90 )

Radyoimmunoterapi, ilacın radyoaktif maddeyle işaretlenerek enjeksiyon yoluyla hastaya verilip kanserli hücreyi bulup yok edebilen bir tedavi yöntemi olarak tanımlanıyor. Sadece kanser hücresini hedefleyen ve içerdiği radyasyonu tümör hücrelerine taşıyan yöntem, mevcut tedavilerin kan yoluyla ulaşmakta zorlandığı yerlerdeki kanser hücrelerinde de etkili oluyor Tümörlere çapraz ateş Tedavide kullanılan etken maddenin, nükleer tıp laboratuvarında bir radyoaktif maddeyle birleştirilerek hastaya enjeksiyon yoluyla uygulanması yöntemi.

Radyoembolizasyon (Y90 Mikroküre Tedavisi)

Karaciğer kanserlerinin ilk tedavisi, cerrahidir. Cerrahi tedavi uygulanamayan hastalara ise kemoterapi ve radyoterapi uygulanabilir. Bu tedavilerin etkin olmadığı hastalar kanserli dokunun içerisine konulan radyonüklid işaretli mikroküreler ile tedavi edilebilir. Radyoaktif mikroküre tedavisi, selektif olarak anjiografi yoluyla karaciğerdeki tümöre radyoaktif madde verilmesine dayalı bir tedavi yöntemidir. Mikroküreler Y90 denilen radyoaktif maddelerle işaretlenir. Radyoaktif madde (radyonüklit) doku içerisinde yaklaşık 0.5-1 cm mesafeyi ışınlar. Bu şekilde, normal dokular radyasyona ve radyasyonun olumsuz etkilerine maruz kalmaz.

Radyonüklid Sinovektomi

Hemofili ve Romatoid artrit hastalarında lokal radyonüklid uygulaması ile sinovektomi yapılması.

Metastatik Kemik Ağrılarının Radyonüklid Tedavisi

-Samaryum153 Tedavisi

Yaygın kemik metastazı olan hastalarda, ağrının geçmesi veya hafiflemesi için Samaryum-153 ile palyatif sistemik tedavi yapılabilmektedir. Analjeziğe ve morfine dirençli osteoblastik (sklerotik) ve mikst tipte ağrılı, çoklu kemik metastazları en sık; prostat, meme ve akciğer kanserlerinde (% 80’i), daha az sıklıkla; tiroid, mesane, melanom ve böbrek kanserlerinde görülmektedir. Bu hastalarda Samaryum-153 ile ağrının kontrolü sağlanabilmektedir.

Ra223 Tedavisi

Prostat kanserli hastalarda Amerika İlaç Dairesi (FDA) tarafından onaylanan yeni bir farmasötik olan Ra223  diklorür  (Xofigo®), kemiğe yayılan metastatik hormon dirençli prostat kanserli hastalarda kullanılabilecek yeni bir tedavi yöntemidir. Damardan uygulanan bu radyofarmasötik ajan direk olarak kemik metastazlarına ulaşarak metastazlı bölgede minerallerle birleşerek radyasyon yayar. Böylece kemik metastazları olan hastada kemik metastazına bağlı ağrıyı azaltırken aynı zamanda hastalıkta gerilemeye de neden olur.  Normal dokulara zararı ise minimal düzeydedir.

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

Doç. Dr. Handan Tokmak